علائم هشدار دهنده در مورد خال ها

خال یا melanocytic nevus لکه ها یا زایده های رنگی در اندازه و شکل های مختلف هستند و معمولاً به رنگ قهوه ای ، قهوه ای تیره و یا خال سیاه دیده می شوند . رنگ خال به دلیل وجود سلولهای مخصوصی است که با تولید رنگ دانه ، رنگ ویژه ی خال را به وجود می آورند. برای دانستن اطلاعات بیشتر درباره خالها با ما همراه باشید.

خال صورت نشانه چیست؟

خال ها در هر جایی از بدن و به شکل ها و اندازه های مختلف،‌ گروهی یا منفرد می توانند دیده شوند. یکی از انواع خال که شایعتر می باشد، خال های ملانوسیتی است در واقع یک تومور خوش خیم حاصل از تکثیر سلولهای رنگ دانه ساز ملانوسیتی است که در واقع یک تومور خوش خیم حاصل از تکثیر سلولهای رنگ دانه ساز ( ملانوسیت ) محسوب می شود .

زمان بروز خال :

خال ها اغلب در طول ۲۰ سال اول زندگی به وجود می آیند ؛ ولی ممکن است تا ۴۰ سالگی و یا بیشتر هم ظاهرشدن شان ادامه یابد . به این نوع خال ها ، خال های اکتسابی می گویند و بیشتر اشخاص تعدای از این خال ها را روی بدن خود دارند ( گاهی اوقات ۴۰ عدد یا بیشتر ) . در موارد نادری نیز خال ها از زمان تولد وجود دارند که به آن ها ، خال های مادرزادی گفته می شود و در حدود یک درصد نوزادان هنگام تولد به این خال ها مبتلا هستند .

تغییرات خال ها :

خال ها مسطح ، پهن و نرم و همان گونه که گفته شد به رنگ قهوه ای و یا سیاه هستند ( شبیه کک و مک ) ؛ اما به مرور زمان بزرگ تر شده و روی بعضی از آنها ممکن است مو ظاهر شود .

تغییر شکل خال کاملاً تدریجی و کند است و خال هایی که زمانی مسطح و تیره رنگ بوده اند ، به تدریج گوشتی ، گنبدی شکل و کم رنگ می شوند ؛‌ ولی ، بعضی از آن ها به هیچ وجه تغییر نمی کنند ( مثل خال های کف دست و پا که مسطح و تیره باقی می مانند و در نهایت بسیاری از انها به تدریج از بین می روند ) و یا برخی برجسته و گوشتی شده و به وسیله ی پایه ای باریک ، مانند زایده ای گوشتی آویزان می مانند ، سیر تغییرات گفته شده در مورد خال بسیار کند است و شاید حدود ۵۰ سال طول بکشد .

چه نوع خالی احتمال بدخیمی دارد ؟

شانس سرطانی شدن خال های معمولی بسیار اندک است ؛ اما این خطر در مورد بعضی از خال ها بیشتر است . خال های مادرزادی : این خال ها شانس بیشتری برای تبدیل شدن به سرطان بدخیم نوع ملانوما را دارند . بیشترین خطر سرطانی مربوط به خال های مادرزای بزرگ با قطر بیشتر از ۲۰ سانتیمتر است .

انواع خال

خال های دیس پلاستیک :

این خال ها معمولاً بزرگ تر از خال های معمولی هستند و از نظر ظاهری نامنظم و رنگ غیریکنواخت دارند . ( مثلاً قسمتی از خال قهوه ای تیره و اطراف آن روشن است ) که معمولاً زمینه ی خانوادگی و ارثی دارند . کسانی که از این نوع خال دارند ۱۰ برابر بیشتر دچار سرطان نوع ملانومای بدخیم می شوند . اگر فکر می کنید خال شما از نوع دیس پلاستیک و غیرعادی است با متخصص مشورت کنید .

خال های آبی :

به شکل یک برجستگی آبی رنگ با سطح صاف و کمی برجسته هستند ، که معمولاً قطری کم تر از یک سانتیمتر دارند . شایع ترین مناطق درگیری ، اندام ها ، باسن و صورت است . اگر چه رشد پیش رونده و سرطانی این خال نادر است ، ولی احتمال آن کمی بیشتر از خال های معمولی است .

خال مرکب: 

خال مرکب، برجسته بوده و ظاهر آن دایره‌ای یا بیضی و متقارن است. عموما به رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره است. عموما سطحی کاملا صاف یا اندکی ناصاف دارد. این خال‌ها در دوران بلوغ و یا در زمان بارداری رشد کرده و بزرگ‌تر و پررنگ‌تر می‌شوند. مشاهده شده که این خال‌ها بر روی موی زبر و تیره پدید می‌آید. بروز خال مرکب در بدن رایج‌تر است.

خال داخل درمی:

خال های داخل درمی یکی دیگر از انواع خال است که ظاهری برجسته و گنبدی شکل کروی و نرم دارند. این نوع خال هم رنگ پوست یا اندکی متمایل به رنگ قهوه‌ای است. در سنین بالا بروز این نوع خال شایع است. امکان دارد روی خال چند تار مو دیده شود. ناصاف و گاهی مانند زگیل است.

خال با هاله ی سفید: 

این نوع خال حاشیه ای از پوست سفید به پهنای ۲۵ میلیمتر در اطراف دارد و بیشتر در حوالی بلوغ دیده می شود. شایع ترین محل این نوع خال در پشت می باشد. واکنش های ایمنولوژیک می توانند باعث بی رنگ شدن اطراف خال و حتی باعث کنترل و از بین بردن خال گردند. اگر چه این نوع خال در افراد جوان نیازی به پیگیری ندارد ولی در افراد مسن تر بایستی ملانوم بدخیم را در نظر گرفت و در صورت هر گونه شک بایستی اقدام به نمونه برداری نمود.

خال اسپیتز: 

خال اسپیتز در هر سن و سالی بروز می‎کند اما در کودکی شایع‌تر است. رنگدانه ملانین آن کم و عروقش زیاد است. شباهت زیادی به ضایعه عروقی دارد. اسپیتز خوش خیم است اما در تست بافت شناختی به ملانوم بدخیم شبیه است.

خال اسپیلوس: 

این نوع خال به شکل ضایعات کنار هم که اندازه آن از چند میلی‎متر تا چند سانتی‎متر متغیر است، دیده می‎شود. .پوست این ضایعات به رنگ طبیعی یا تیره‌تر از معمول است. در چند مورد ایجاد ملانوم بدخیم روی این خال‌ها دیده شده است. بهتر است در صورت بروز این نوع خال، آن را بردارید.

خال بکر: 

این نوع خال در دوران بلوغ و بیشتر در آقایان ایجاد می‎شود. ظاهر آن به شکل لکه قهوه‌ای رنگ به اندازه یک کف دست است. و اکثرا بر روی شانه و بازو یا جلوی قفسه سینه ایجاد می‎شود. گاهی پس از یکی دو سال موهای خشن روی خال رشد می‎کند.

خال مادرزادی: 

خال مادرزادی در حدود ۱% از نوزادان دیده می‎شود. این خال‎ها اثر منفی بر زیبایی نوزاد دارند. در اندازه‌های کوچک، متوسط و بزرگ دیده می‌شوند. خال های بزرگ، بیش از ۲۰ سانتی متر قطر دارند و گاهی آن قدر بزرگ هستند که بخشی از بدن یا اندام نوزاد را می‌پوشانند. با توجه به اندازه خال باید اقدامی مناسب صورت گیرد. در ۴ تا ۶ درصد نوزادان خطر ایجاد سرطان بدخیم پوست یعنی ملانوم وجود دارد. گاهی خال‌های مادر زادی در بدو تولد بسیار کمرنگ است و به همین دلیل زیاد مورد توجه نیست. در دوران بلوغ این خال‌ها تیره‌تر شده و موهای خشن روی آن‌ها رشد می‌کند.

خال ملانوسیتی: 

ممکن است خالها بدلیل افزایش و تجمع سلولهای رنگدانه ساز ایجاد شوند که به آنها خال ملانوسیتی میگویند که اگر از بدو تولد باشد مادرزادی و اگر بعدا ایجاد شود اکتسابی است.

خال عروقی:

گاهی هم خالها از تکثیر و افزایش لایه داخل رگها به وجود میآیند که به آنها خالهای عروقی گفته میشود. خال عروقی بصورت لکه های قرمزرنگی در صورت و بدن دیده میشوند و بیشتر مردم آنها را با عنوان ماه گرفتگی میشناسند.

خال مویی: 

برخی اوقات هم خالها بدلیل افزایش پیاز مو ایجاد میشوند که به خالهای مویی معروف هستند.

خال غدد سبابه: 

افزایش غدد چربی ساز هم میتواند باعث ایجاد خالهای غدد سباسه شود.

مهمترین عامل تعیین کننده تعداد خال افراد در سنین مختلف ، زمینه ژنتیکی، سابقه مصرف داروها بخصوص شیمیدرمانی و سوختگی است. ژنتیک افراد مشخص میکند هر فردی به چه شکلی، چه زمانی و در کدام قسمت از پوستش خال داشته باشد.

خال گوشتی روی سر Mole

همانند خال گوشتی Mole روی سایر نواحی بدن ، خال گوشتی روی سر نیز باید تحت نظر قرار گرفته شود و در صورت نیاز برای بررسی تبدیل شدن به بدخیمی نظیر ملانوم یا سایر سرطان ها مورد ارزیابی قرار گیرد.

مهمترین اقدام تشخیص زود هنگام و درمان به موقع ضایعه از نظر بدخیمی است.

هر گونه تغییر شکل ، اندازه یا رنگ خال گوشتی روی سر می تواند یک نشانه خطر باشد و پزشک بلافاصله با دیدن این علائم خطر اقدام به نمونه برداری و بررسی سیتوپاتولوژیک خال گوشتی روی سر خواهد نمود.

انواع ضایعاتی که ممکن است به شکل خال روی سر تظاهر کنند عبارتند از:

خال ساده

این نوع شایعترین ضایعه در سراسر دنیا است و بر اساس مشاهدات انجمن سرطان آمریکا ، این نوع ضایعات معمولا کوچکتر از نیم سانتیمتر بوده و معمولا گرد با سطح صاف می باشد رنگ آنها نیز ممکن است از همرنگ پوست تا قهوه ای یا حتی سیاه باشد.

خال دیسپلاستیک

این نوع خال معمولا شکل نا منظم داشته و معمولا خال های معمولی بزرگتر است . این نوع خال بیشتر در نواحی تحت تابش آفتاب دیده می شود.

سبوریک کراتوزیس

معمولا به شکل یک خال گوشتی رنگی دیده می شود و حتی ممکن است از نیم سانتیمتر نیز بزرگتر باشد و حتی ممکن است از نظر ظاهری کاملا شبیه ضایعات سرطانی پوستی باشد.

دکمه های پوستی Skin Tag اسکین تگ : در ناحیه سر شایع نیستند ولی ممکن است دیده شوند.

اکیدا توصیه می شود هر گونه ضایعه در ناحیه سر، نمونه برداری شده و از نظر سیتوپاتولوژیک مورد ارزیابی قرار گیرد.

علائم هشدار دهنده در مورد خال ها :

اگر در خال های صورت و یا بدن به یکی از علائم زیر برخورد کردید به متخصص مراجعه کنید .

۱ – عدم تقارن :‌خال های غیرسرطانی معمولاً شکل مدور ، گرد و یا بیضی شکل دارند ، اما ، نامتقارن بودن در خال های سرطانی شایع تر است .

 

۲ – نامنظم بودن لبه ی خال : مضرس و دندانه دار بودن لبه ی خال نیز یکی دیگر از علائم مطرح کننده ی سرطان است .

۳- غیریکنواخت بودن رنگ خال : وجود سایه روشن های رنگ در یک خال به شکلی که مثلاً قسمتی از خال قهوه ای تیره ، سیاه و قسمت های دیگر قهوه ای روشن ، قرمز ، یا رنگ های دیگر باشد نیر ، نیازمند توجه است .

۴ – اندازه خال : خال های سرطانی معمولاً بزرگ تر از خال های معمولی هستند . ابعاد بالاتر از ۶ میلی متر یکی دیگر از علائم مطرح کننده ی سرطانی بودن خال است .

۵ – پیدایش تغییرات : تغییرات کاملاً مشخص و سریع در اندازه ، شکل و رنگ خال ها و پیدایش علایمی مانند خارش ، سوزش ، برجسته شدن ( سریع ) سفت شدن یا نرم شدن خال ، رنگ آبی مایل به سیاه،‌ تورم، دلمه، ترشح، خون ریزی و زخم مطرح کننده ی سرطان پوست از نوع ملانوم است. که باید هر چه سریع تر درمان شود.

هر شخصی باید نسبت به خال های بدن خود آشنایی کامل داشته باشد تا در صورت پیدایش تغییرات ذکر شده به سرعت متوجه شود و اقدام به درمان کند . این نکته به خصوص در افرادی که مبتلا به خال های دیس پلاستیک ( غیرعادی ) هستند و آنهایی که خالهای مادرزادی با قطر بزرگ تر از ۲۰ سانتی متر دارند، و هم چنین آن هایی که خود یا عضوی از اعضای خانواده شان مبتلا به سرطان پوست بوده اند ، اهمیت بیشتری دارد .

نکته :

وجود خال در مناطقی که مرتب تحریک می شوند ، منجر به سرطانی شدن خال نمی شود . مثلاً تراشیدن مکرر صورت و تحریک خال در مردانی که در ناحیه ی صورت خال دارند ، باعث سرطانی شدن خال نمی شود.

ظاهر شدن مو روی خال به هیچ وجه نشانه ای از سرطانی شدن خال نیست.

پیدایش خال های جدید، تعدد آنها و محل بروز خال ها، تحت کنترل ژن های فرد بوده و قابل پیشگیری نیست. زاد و ولد و تکثیر در مورد خال ها معنی ندارد ، بنابراین خال های بزرگتر و قدیمی تر نمی توانند خال های جدید ایجاد کنند و اصطلاح خال دختر و خال مادر بی معنی است .

جراحی کردن خال های معمولی هیچ وقت باعث سرطانی شدن خال نمی شود .

درمان خال ها از نظر زیبایی یا پیشگیری از سرطانی شدن آنها چه موقع ضرورت می یابد ؟

در اصل درمان خال ها جراحی است و چون جراحی خال معمولاً با به جا ماندن جای زخم همراه است ؛ لذا باید در مورد برداشتن خال زمانی تصمیم گرفت که جای زخم جراحی آن از خود خال کم تر جلب توجه کند . روش های دیگری هم برای برداشتن خال نظیر سوزاندن، تراشیدن، لیزر و مالیدن اسیدهای سوزاننده بر روی خال مرسوم است که از نظر علمی خالی از اشکال نیستند.

منبع: بیتوته