شیرازه دوزی فرش راهی برای افزایش استحکام فرش ماشینی و دستبافت

شیرازه دوزی فرش راهی برای افزایش استحکام فرش ماشینی و دستبافت

علت شیرازه دوزی فرش چیست و چگونه انجام می شود؟ 

شیرازه دوزی فرش چیست؟

به گزراش مجله زیبایی سبز به نقل از بیتوته،شیرازه دوزی و یا شیرازه پیچی به روشی گفته می شود که در آن با کمک نخ های ضخیم و سوزن مخصوص، حاشیه ی فرش دوخته می شود. به کار بردن این روش در بافت فرش باعث می شود که به مرور زمان شیرازه و تار و پود فرش از هم جدا نشود.

در اثر استفاده ی طولانی مدت از فرش، شیرازه های آن آسیب می بیند و لازم است به سرعت توسط رفوگران با تجربه ترمیم شود. در روش شیرازه دوزی نخ بافت در حاشیه فرش به دور چند تار چله پیچانده می شود. هر چه نخ بافت جنس بهتری داشته باشد و محکم تر پیچیده شود، استحکام فرش بیشتر خواهد شد و از جمع شدن و ریزش گره جلوگیری می شود.

شیرازه دوزی همچنین باعث می شود که فرش ها زیباتر و تمیزتر به نظر برسند. البته توجه داشته باشید پس از کار شیرازه دوزی فرش، ریشه های آن کاور شود تا دوام و استحکام فرش بیشتر شود.

انواع شیرازه های فرش

شیرازه های فرش براساس روش بافت به سه نوع شیرازه متصل، شیرازه ی منفصل و شیرازه ی حصیری تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

شیرازه دوزی به روش متصل

شیرازه های متصل به شیرازه هایی گفته می شود که در زمان بافت فرش به صورت موازی با خطوط سایر پودها و به دور چند تار از تارهای چله بافته می شود. برای شیرازه دوزی متصل لازم است که پس از بافتن هر یک از رج های قالی، نخ های شیرازه آن را به دور تعدادی از نخ های چله پیچیده شود. شیرازه دوزی با این روش مزایا و معایب مختلفی دارد که مهم ترین آن شامل موارد زیر است:

• معایب شیرازه دوزی به روش متصل

– به کار بردن این روش برای بافنده بسیار وقت گیر است.

– اگر به درستی انجام نشود اطراف فرش به صورت شکیل و یکدست به نظر نمی رسد.

– اگر بافنده ها تجربه و تخصص کافی نداشته باشند شیرازه دوزی متصل بیشتر سبب جمع شدن فرش می شود.

• مزایای شیرازه دوزی به روش متصل

– برخلاف روش منفصل، در این روش شیرازه دوزی همزمان با بافت فرش پیش می رود؛ بنابراین لازم نیست که پس از بافت فرش جدا شیرازه دوزی انجام شود.

– در صورتی که این کار به خوبی انجام شود فرش بسیار مرتب و زیبا بسیار به نظر می رسد.

– شیرازه دوزی متصل سبب استحکام زیاد فرش می شود.

شیرازه دوزی متصل

شیرازه دوزی به روش منفصل

در شیرازه دوزی منفصل لازم است پس از بافت و پرداخت، فرش را از دار آن جدا کرده و سپس شیرازه دوزی آن انجام شود. در این روش برخلاف روش قبلی پس از بافت هر رج از فرش پودها (با اندازه ی حدود ۲ سانتی متر) از حاشیه ی فرش آویزان باقی می ماند و زمانی برش داده شده و شیرازه دوزی با سوزن و نخ مخصوص به صورت زیگزاکی انجام می شود که کار پرداخت و بافت فرش به اتمام رسیده باشد.

مشابه روش قبلی شیرازه دوزی به روش منفصل نیز مزایا و معایب متعددی دارد که اساسی ترین آن شامل موارد زیر است:

•معایب شیرازه دوزی به روش منفصل

– در روش منفصل اگر شیرازه دوزی در یک خط یعنی یک رج مشخص باشد فرش دارای استحکام کافی نخواهد بود.

• مزایای شیرازه دوزی به روش منفصل

– حاشیه ی فرش ها استحکام زیادی دارند.

– در روش حاشیه دوزی منفصل اطراف حاشیه بسیار تمیز و شکیل به نظر می رسد.

– در بافت فرش های دستبافت اغلب کجی وجود دارد. شیرازه دوزی به روش منفصل سبب رفع کجی آن می شود.

شیرازه دوزی به روش حصیری

روش شیرازه دوزی فرش به روش حصیری اغلب در انواع گلیم ها و فرش هایی دیده می شود که در روستاها بافته می شود. در این روش مشابه با روش شیرازه دوزی منفصل ابتدا فرش بافت می شود سپس شیرازه هایی که آماده تهیه شده، به فرش دوخته می شود.

در این روش ابتدا فرش را روی سطح مسطحی پهن می کنند؛ بعد از آن دو رج پرز را از قسمت ساده و در جهت خواب فرش برش داده و کوتاه می کنند. سپس فرش را به سمت پشت آن پهن کرده و شیرازه ی تهیه شده را با نخ های محکم و نمره ی مشابه با خامه های فرش (یعنی نخ هم رنگ سایر الیاف ها باشد) می دوزند. مزایا و معایب شیرازه دوزی فرش در این روش مشابه با روش شیرازه دوزی به روش منفصل است.

آیا شیرازه دوزی در فرش های دستبافت و ماشینی متفاوت است؟

شیرازه دوزی برای تمامی انواع و مدل های فرش اعم از: دستبافت، ماشینی، فانتزی، گلیم و… الزامی است. بنابراین چنانچه متوجه شدید فرش های شما شیرازه دوزی نشده اند، حتما به منظور جلوگیری از هم گسستگی تار و پود فرش آن را به رفوگران و بافنده های باتجربه و متخصص بسپارید.

مهم ترین تفاوت هایی که در شیرازه دوزی فرش ماشینی و دستبافت وجود دارد شامل موارد زیر است:

۱٫ شیرازه دوزی در فرش های ماشینی به صورت سردوز و با ماشین های فرش بافی مخصوص انجام می شود. در فرش های دستبافت، به دلیل حساسیت بیشتری که در بافت آن وجود دارند شیرازه دوزی به روش منفصل انجام می شود. شیرازه دوزی برای این فرش ها به صورت دست دوز و با صرف زمان و دقت بسیار بالا صورت می گیرد.

۲٫ از آنجایی که در روش شیرازه دوزی فرش ماشینی این کار با ماشین های بافت فرش انجام می شود، سرعت و دقت کمتری را می طلبد؛ بنابراین قابل انتظار است که قیمت خرید و فروش فرش های ماشینی نسبت به انواع دستبافت به دلیل صرف زمان و زحمت کمتر، پایین تر است.

۳٫ مورد مهم دیگر در خصوص تفاوت میان شیرازه دوزی فرش دستبافت و ماشینی نوع نخ های به کار رفته برای انجام این کار است. نخ های به کار رفته در شیرازه دوزی فرش دستبافت مرغوب تر و محکم تر انواع ماشینی است. به همین دلیل برای شیرازه دوزی فرش های دستبافت لازم است هزینه های بیشتری بپردازید.

در نهایت در خصوص شیرازه دوزی فرش ها توصیه می شود چنانچه قصد شیرازه دوزی فرش های خود را دارید، به دلیل حساسیت بالای این کار به لحاظ استحکام و نمای فرش، فرش های خود را به رفوگران و یا بافنده های متخصص و با تجربه بسپارید.